แต่ละประเทศจัดการขยะอาหารอย่างไรกันบ้าง?

ขยะอาหารเป็นปัญหาระดับโลกที่กำลังทวีความรุนแรงขึ้น ซึ่งไม่เพียงส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม แต่ยังสิ้นเปลืองทรัพยากรต่าง ๆ เช่น น้ำ พลังงาน และแรงงานที่ใช้ในการผลิตอาหาร

จากข้อมูลของโครงการสิ่งแวดล้อมแห่งสหประชาชาติ (UNEP) ประมาณหนึ่งในสามของอาหารที่ผลิตขึ้นทั่วโลกถูกทิ้งเสียเปล่า คิดเป็นน้ำหนักประมาณ 300 ล้านตันต่อปี การจัดการกับขยะอาหารได้กลายเป็นวาระแห่งชาติของหลายประเทศ และบางประเทศได้พัฒนาระบบที่เป็นนวัตกรรมเพื่อจัดการและลดปัญหานี้อย่างมีประสิทธิภาพ

ในบทความนี้ เราจะสำรวจว่าประเทศต่าง ๆ เช่น เกาหลีใต้ ญี่ปุ่น และออสเตรเลีย กำลังรับมือกับการกำจัดขยะอาหารอย่างไร โดยจะพิจารณาแนวทางเฉพาะ กฎหมาย เทคโนโลยี และทัศนคติทางวัฒนธรรมที่กำหนดกลยุทธ์ของแต่ละประเทศ

เกาหลีใต้: ผู้นำด้านนโยบายและเทคโนโลยี

เกาหลีใต้ได้รับการยกย่องว่าเป็นผู้นำระดับโลกด้านการจัดการขยะอาหาร ด้วยประชากรหนาแน่นและพื้นที่ฝังกลบจำกัด ประเทศจึงจำเป็นต้องพัฒนานโยบายขยะอาหารขั้นสูงตั้งแต่เนิ่น ๆ

ระบบจ่ายตามที่ทิ้ง (Pay-As-You-Throw: PAYT)

ตั้งแต่ปี 2013 เกาหลีใต้ได้ใช้ระบบ PAYT สำหรับขยะอาหาร พลเมืองต้องแยกขยะอาหารออกจากขยะทั่วไป และทิ้งในถุงย่อยสลายได้ที่ผ่านการรับรองจากรัฐบาล ซึ่งมีค่าธรรมเนียมเล็กน้อย ระบบที่มีค่าใช้จ่ายนี้กระตุ้นให้ครัวเรือนลดขยะอาหาร เพราะพวกเขาต้องจ่ายตามปริมาณที่ทิ้งจริง

ในอาคารชุด มีถังขยะอัจฉริยะที่ติดตั้งระบบ RFID (การระบุด้วยคลื่นความถี่วิทยุ) ซึ่งสามารถชั่งน้ำหนักขยะและเรียกเก็บเงินตามน้ำหนัก ครัวเรือนเฉลี่ยในกรุงโซลสามารถลดขยะอาหารได้ประมาณ 30% นับตั้งแต่เริ่มใช้ระบบนี้

การรีไซเคิลขยะอาหาร

ประมาณ 95% ของขยะอาหารในเกาหลีใต้ได้รับการรีไซเคิล ด้วยแนวทางที่ใช้เทคโนโลยีขั้นสูง เศษอาหารถูกเก็บรวบรวมและนำไปแปรรูปเป็น:

• อาหารสัตว์
• ปุ๋ยหรือปุ๋ยหมัก
• พลังงานชีวภาพและก๊าซชีวภาพ

เพื่ออำนวยความสะดวกให้กับกระบวนการนี้ ขยะอาหารต้องปราศจากของเหลวส่วนเกิน รัฐส่งเสริมให้พลเมืองกรองน้ำออกจากเศษอาหารก่อนทิ้ง และบางอาคารมีเครื่องคั้นน้ำขยะโดยเฉพาะ ขยะอาหารเหลวซึ่งเคยถูกฝังกลบ ปัจจุบันจะถูกห้ามอย่างสิ้นเชิง

บริษัทอย่าง HASS Thailand แสดงให้เห็นว่าเทคโนโลยีลักษณะนี้สามารถนำไปใช้ในประเทศอื่นได้เช่นกัน เครื่องกำจัดเศษอาหาร HASS Thailand กำลังช่วยให้ครัวเรือนและธุรกิจในเอเชียลดแรงกดดันต่อพื้นที่ฝังกลบ พร้อมทั้งยังให้ผลผลิตเป็นปุ๋ยอินทรีย์ที่เป็นประโยชน์อีกด้วย

การให้ความรู้และความร่วมมือทางวัฒนธรรม

แคมเปญการให้ความรู้ โปรแกรมในโรงเรียน และสื่อมวลชน มีบทบาทในการปลูกฝังพฤติกรรมที่ดีตั้งแต่เยาว์วัย เกาหลีใต้มีค่านิยมทางวัฒนธรรมที่เน้นย้ำการไม่ทิ้งอาหาร โดยมีรากฐานจากทั้งค่านิยมดั้งเดิมและประสบการณ์ทางเศรษฐกิจในอดีตที่เคยลำบาก

ญี่ปุ่น: การแยกขยะและนวัตกรรมอัจฉริยะ

ญี่ปุ่นเป็นอีกหนึ่งประเทศที่มีระบบการจัดการขยะอาหารขั้นสูง แม้ว่าจะเน้นที่การแยกขยะ ลดขยะตั้งแต่ต้นทาง และการนำกลับมาใช้ใหม่ มากกว่าการรีไซเคิลอย่างเดียว

กฎหมายการแยกขยะอย่างเข้มงวด

เทศบาลในญี่ปุ่นบังคับใช้กฎการแยกขยะอย่างเข้มงวด เมืองส่วนใหญ่กำหนดให้ประชาชนแยกขยะเป็น ขยะเผาได้ ขยะเผาไม่ได้ ขยะรีไซเคิล และขยะอินทรีย์ หากไม่ปฏิบัติตาม อาจถูกปรับหรือไม่เก็บขยะเลย

โดยทั่วไป ขยะอาหารถือเป็นขยะเผาได้ แต่ในบางพื้นที่มีการแปรรูปแยกต่างหากเพื่อทำอาหารสัตว์ ปุ๋ย หรือผลิตก๊าซชีวภาพ

กฎหมายการลดขยะอาหาร

ญี่ปุ่นออกกฎหมาย Food Waste Recycling Law ในปี 2001 มีฉบับปรับปรุงในปี 2007 และอีกครั้งในปี 2019 โดยกำหนดให้ธุรกิจ โดยเฉพาะผู้ผลิตอาหาร ซูเปอร์มาร์เก็ต และร้านอาหาร ต้องลดและรีไซเคิลขยะอาหาร กฎหมายกำหนดให้บริษัทขนาดใหญ่รายงานข้อมูลขยะอาหารประจำปี และส่งเสริมให้:

• บริจาคอาหารที่ยังรับประทานได้ให้ธนาคารอาหาร
• แปรรูปเป็นอาหารสัตว์ (เรียกว่า “eco-feed”)
• ทำปุ๋ยหมักจากขยะอินทรีย์

ด้วยเครื่องกำจัดเศษอาหาร เช่น ของ HASS Thailand ทำให้สามารถสร้างระบบหมุนเวียนแบบปิด ซึ่งสามารถแปรรูปขยะเป็นปุ๋ยอินทรีย์คุณภาพสูงได้อย่างรวดเร็ว เหมาะอย่างยิ่งกับพื้นที่หนาแน่นหรือโรงงานผลิตอาหาร หรือแม้แต่ในครัวเรือน

นวัตกรรมทางเทคโนโลยี

ญี่ปุ่นมีเครื่องกำจัดขยะเศษอาหารอัจฉริยะในบางเมือง ทั้งแบบในครัวเรือนและแบบอุตสาหกรรม เครื่องหมักขนาดเล็กในครัวที่ใช้จุลินทรีย์ในการย่อยเศษอาหารได้รับความนิยมเพิ่มขึ้นในหมู่ผู้อยู่อาศัยในอพาร์ตเมนต์

นอกจากนี้ ห้างสรรพสินค้าในญี่ปุ่นยังใช้ระบบ AI เพื่อจัดการสินค้าคงคลัง ลดปัญหาสินค้าเกินและขยะอาหาร

แนวปฏิบัติทางวัฒนธรรม

วัฒนธรรมญี่ปุ่นส่งเสริมความเรียบง่าย เห็นความสำคัญของอาหาร และแนวคิด “Mottainai” ซึ่งแปลว่า “น่าเสียดาย” กรอบแนวคิดนี้สนับสนุนเป้าหมายของประเทศในการลดการทิ้งอาหารโดยไม่จำเป็น และกระตุ้นให้ประชาชนกินของเหลือหรือใช้ทุกส่วนของผักหรือเนื้อสัตว์ให้คุ้มค่า

ออสเตรเลีย: เร่งตามให้ทันด้วยการศึกษาและโครงสร้างพื้นฐาน

ออสเตรเลียสร้างขยะอาหารกว่า 7.6 ล้านตันต่อปี ส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจประมาณ 36.6 พันล้านดอลลาร์ออสเตรเลียต่อปี แม้จะยังไม่ก้าวหน้าเท่ากับเกาหลีใต้หรือญี่ปุ่น แต่ออสเตรเลียก็มีความก้าวหน้าอย่างมากในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา

ยุทธศาสตร์แห่งชาติเรื่องขยะอาหาร

รัฐบาลออสเตรเลียได้เปิดตัวยุทธศาสตร์แห่งชาติว่าด้วยขยะอาหารในปี 2017 โดยตั้งเป้าลดขยะอาหารลงครึ่งหนึ่งภายในปี 2030 สอดคล้องกับเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนของสหประชาชาติ (SDG 12.3) ซึ่งประกอบด้วย:

• สนับสนุนการวิจัยและนวัตกรรม
• เงินทุนสนับสนุนโครงสร้างพื้นฐานการรีไซเคิลขยะอาหาร
• ความร่วมมือกับสภาท้องถิ่น องค์กรไม่แสวงหากำไร และภาคอุตสาหกรรม

ในปี 2023 รัฐบาลออสเตรเลียยังได้เปิดตัวกองทุน “Food Waste for Healthy Soils Fund” ซึ่งให้เงินสนับสนุนโรงงานทำปุ๋ยหมักขนาดใหญ่ ผลิตภัณฑ์จาก HASS Thailand อาจมีคุณค่าอย่างมากในระดับชุมชนขนาดเล็กหรือเชิงพาณิชย์ โดยเสนอเครื่อกำจัดเศษอาหารที่ไม่สร้างกลิ่นรบกวน ประหยัดพลังงาน และใช้งานง่าย

โครงการในครัวเรือนและการทำปุ๋ยหมัก

ครัวเรือนในออสเตรเลียจำนวนมากยังทิ้งขยะอาหารไปกับขยะทั่วไป ซึ่งลงเอยที่หลุมฝังกลบและปล่อยก๊าซมีเทนซึ่งเป็นก๊าซเรือนกระจกที่รุนแรง

อย่างไรก็ตาม สภาในเมืองใหญ่ เช่น ซิดนีย์ เมลเบิร์น และแอดิเลด กำลังเริ่มให้บริการถังแยกขยะอินทรีย์และสวน (FOGO) เพื่อเก็บขยะอินทรีย์แยกต่างหากและส่งไปทำปุ๋ย

เพื่อส่งเสริมการทำปุ๋ยหมักในบ้าน บางสภามีการเสนอเงินคืนค่าอุปกรณ์ เช่น เครื่องหมักหรือเครื่องย่อยเศษขยะอาหาร ซึ่งมีคุณสมบัติคล้ายกับเครื่องกำจัดเศษอาหารของ HASS Thailand ที่เริ่มได้รับความนิยมทั่วเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

โครงการกู้และแจกจ่ายอาหาร

องค์กรการกู้ขยะอาหาร เช่น OzHarvest, Foodbank และ SecondBite ร่วมมือกับซูเปอร์มาร์เก็ต ร้านอาหาร และผู้ผลิตอาหาร เพื่อนำอาหารส่วนเกินไปแจกจ่ายแก่ผู้ขาดแคลน โครงการเหล่านี้กลายเป็นแกนหลักของการลดขยะอาหารของออสเตรเลีย โดยเฉพาะในระดับเชิงพาณิชย์

บทบาทของซูเปอร์มาร์เก็ตและภาคอุตสาหกรรม

ร้านค้ารายใหญ่ เช่น Woolworths และ Coles ได้ดำเนินการลดขยะอาหาร โดย:

• ขายผลผลิตที่มีตำหนิ
• ร่วมมือกับองค์กรกู้ขยะอาหาร
• ลดราคาสินค้าใกล้หมดอายุ

ความพยายามเหล่านี้เสริมด้วยแคมเปญให้ความรู้ผู้บริโภค เช่น การวางแผนมื้ออาหารและการเข้าใจป้ายวันหมดอายุ (“Best Before” vs. “Use By”)

เปรียบเทียบ: เกาหลีใต้ vs. ญี่ปุ่น vs. ออสเตรเลีย

ประเทศไทยสามารถเรียนรู้อะไรจากประเทศเหล่านี้ได้บ้าง?

ประเทศอย่างเกาหลีใต้และญี่ปุ่นแสดงให้เห็นว่าการบังคับใช้กฎหมาย การมีส่วนร่วมของวัฒนธรรม และนวัตกรรมทางเทคโนโลยี ล้วนเป็นสิ่งสำคัญในการจัดการขยะอาหารอย่างมีประสิทธิภาพ ออสเตรเลีย แม้จะตามหลังในด้านอัตรารีไซเคิล แต่ก็กำลังเติบโตด้วยการสนับสนุนจากรัฐบาลและความตระหนักของสาธารณะที่เพิ่มขึ้น

ข้อสรุปสำคัญ:

• แรงจูงใจและบทลงโทษมีผล – ระบบ PAYT ของเกาหลีใต้แสดงให้เห็นว่าความรับผิดชอบทางการเงินสามารถกระตุ้นการเปลี่ยนแปลงได้จริง
• วัฒนธรรมมีความสำคัญ – แนวคิดญี่ปุ่นที่ไม่ให้ของเสียเปล่าสามารถกระตุ้นพฤติกรรมที่ดีควบคู่ไปกับนโยบาย
• การลงทุนในโครงสร้างพื้นฐานเป็นสิ่งจำเป็น – หากไม่มีโรงงานหมักและระบบเก็บขยะ ขยะอาหารก็จะยังคงถูกฝังกลบ เครื่องกำจัดเศษอาหารอย่างของ HASS Thailand สามารถเติมเต็มช่องว่างระหว่างระบบอุตสาหกรรมและความต้องการของบ้านหรือธุรกิจ
• การศึกษาเป็นหัวใจสำคัญ – ไม่ว่าจะเป็นการเข้าใจวันหมดอายุ หรือการเรียนรู้การหมัก การมีพลเมืองที่มีความรู้เป็นหัวใจของความสำเร็จระยะยาว

บทส่งท้าย

ขยะอาหารเป็นความท้าทายด้านสิ่งแวดล้อม เศรษฐกิจ และจริยธรรม ที่ไม่มีประเทศใดเพิกเฉยได้ แม้แต่ละประเทศจะใช้แนวทางต่างกัน แต่กลยุทธ์ร่วมระหว่างนโยบายของรัฐ ความรับผิดชอบของธุรกิจ การศึกษาสาธารณะ และนวัตกรรมทางเทคโนโลยี คือแนวทางที่มีประสิทธิภาพมากที่สุด

เกาหลีใต้และญี่ปุ่นเป็นตัวอย่างที่ทรงพลังว่า ระบบ วัฒนธรรม และนวัตกรรม สามารถลดขยะอาหารได้อย่างมหาศาล ออสเตรเลีย ด้วยการปฏิรูปและโครงการที่ขับเคลื่อนโดยชุมชน ก็กำลังเดินหน้าอย่างมีความหวังสู่แนวทางอาหารที่ยั่งยืนมากขึ้น

ด้วยโซลูชันอย่างเครื่องกำจัดเศษอาหาร HASS Thailand ครัวเรือนและธุรกิจทั่วโลกมีศักยภาพในการจัดการขยะอาหารอย่างมีความรับผิดชอบ ไม่ว่าพวกเขาจะอยู่ที่ใดบนโลกใบนี้